دکتر میترا حکیم شوشتری، روان پزشک کودک و نوجوان، استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران
سلامت همه آفاق در سلامت توست
در مسیر رشد و پیشرفت طبیعی بچه ها ، همان طور که نقش والدین و بزرگسالانی که با بچه ها در ارتباط هستند بسیار پررنگ است و هر رفتار و گفتار آنها توسط بچه ضبط می شود و در شکل گیری شخصیت کودک موثر است، یک معلم هم با رفتار درست نقش الگو برای شاگردانش دارد. رفتار معلم در واقع مانند تدریس بی کلام می تواند چنان نتیجه تربیتی ای داشته باشد که آینده یک کودک را متحول کند. بچه های ما ساعت های زیادی از روز در مدرسه هستند و از افراد مهمی مثل معلم های خود تقلید می کنند. رفتار مثبت و سازنده معلم به مراتب بسیار مهم تر از موفقیت تحصیلی دانش آموزان و حتی بیشتر از امکانات آموزشی و کتاب های درسی روی یادگیری دانش آموزان موثر است و آینده آنها را رقم می زند. بچه هایی که در کلاس درس همدلی و محبت لازم از معلم خود دریافت نمی کنند، تعلق خاطر کمتری به درس و مدرسه دارند. بی مناسبت ندیدیم مصادف با پایان امتحانات نیمه اول تمام مقاطع، در دوره ای که شاید خیلی از بچه ها و معلم هایشان خسته هستند، به موضوع فرسودگی شغلی معلم ها و راهکارهای عملی برای معلم های عزیز بپردازیم، خصوصا آنهایی که با عشق، این شغل را انتخاب کرده اند و هر روز در پی یافتن راهی برای بهتر شدن فضای کلاس و درس و موفقیت دانش آموزانشان هستند.
با مطالعه تحقیقات انجام شده متوجه می شویم که احساس مثبت و خوشرویی معلم تاثیر مستقیمی بر موفقیت تحصیلی دانش آموزان دارد. در دانش آموزانی که سال های نخست دوران ابتدایی را می گذرانند، این برخورد مثبت و حس خوشایند، حتی در شکل گیری و تقویت اعتماد به نفس بچه ها و هدف گذاری درست برای آینده موثر است. کودکانی که به دلایل مختلف منزوی هستند یا مورد بدرفتاری همکلاسی های خود قرار می گیرند، در صورت داشتن یک آموزگار خوش رفتار و مثبت، به راحتی می توانند فشار گروه همسالان خود را تحمل کنند یا حتی راه هایی بیابند تا روابط اجتماعی و ارتباط با دوستان خود را تقویت کنند.
آیا مسیر موفقیت از حال خوب می گذرد؟
گشاده رویی معلم، حس مثبت او و همدلی با دانش آموزان در کلاس، از مهم ترین عواملی است که نظام های آموزشی موفق دنیا برای موفقیت تحصیلی دانش آموزان، روی آن تاکید دارند و پیشرفت خود را مدیون این عامل مهم اند.
تحقیقات انجام شده ثابت کرده فارغ از امکانات آموزشی که در مدرسه مهیا باشد یا نباشد، اثربخشی رفتار معلم چنان ویژه است که بهترین کار سرمایه گذاری روی همین امر است؛ یعنی باید تا می توانیم معلم ها را یاری کنیم که به حس خوب و نگرش مثبت در زندگی برسند و آن را در غالب لبخندی گرم و عشقی همیشگی به بچه ها عرضه کنند. در تحقیقات زیادی که انجام شده و در سایت ها و مجلات معتبر هم چاپ شده معلم ها به دلیل ماهیت شغلشان، نیاز دارند بیش از سایرین به تغییرات خلق و خو، حالت های روانی و فشار و تنش های زندگی شان اهمیت دهند چرا که آنها در معرض خطر فرسودگی شغلی یا برناوت هستند. در انگلیس 90 درصد معلم ها درجاتی از فرسودگی شغلی را تجربه کرده اند و 74 درصد آنها مضطرب اند و اختلالاتی از این نوع دارند. حدود 90 درصد معلم های انگلیس از ساعات زیاد کارشان شاکی اند. آمارها نشان می دهند معلم های آمریکا هم از این قاعده مستثنی نیستند و تقریبا نیم میلیون نفر سالانه این شغل را ترک می کنند.
