بررسی روشهای سازگاری پس از یک رویداد آسیب زا

 

بررسی روشهای سازگاری پس از یک رویداد آسیب زا

بهبودی اختلال استرس پس از سانحه PTSD پدیده ای تدریجی, مستمر و روزانه است معالجه و شفای ناگهانی در PTSD وجود ندارد از سوی دیگر بهبودی به معنی فراموش کردن تجربه رویداد آسیب زا یا آزردگی هیجانی هنگام یادآوری خاطرات نیست.

برخی واکنش ها نسبت به خاطرات طبیعی تلقی می شوند و در واقع بهبودی به معنای واکنش های کمتر و خفیف تر، توان بیشتر در مدیریت هیجانات مربوط به رویداد آسیب زا و انطباق با آن است. وقتی بازمانده یک سانحه مستقیماً سعی می کند با مشکلات سازگاری پیدا کند احساس بهتری از قدرت شخصی و تسلط به دست می آورد. انطباق فعال به معنی شناخت و پذیرش آثار ناشی از تجربه سانحه و انجام راهکارهای عملی برای بهبود شرایط است .

برخی مکانیسم های انطباقی عبارتند از :

* تمرکز بر فواصل زمانی کوتاه درباره روش حل مسأله )تفکر فقط در مورد آنچه که باید فعلاً انجام شود (یا تمرکز بر فواصل زمانی طولانی برای دستیابی به تصویر کمتر فاجعه آمیز از یک رویداد آسیب زا) گنجاندن یک حادثه دلخراش در متن یک زندگی کامل و معنی دار)

* حفظ کردن تصویر خود به عنوان فردی با کفایت و دیگران به عنوان افرادی حمایتگر

* تمرکز بر آثار فعلی سانحه و پرهیز از پرداختن به تصمیمات و اعمال قبلی

راهکارهای سازگارانه خاص

راهکارهای انطباقی را می توان به دو گروه مثبت و منفی تقسیم کرد :

راهکارهای سازگارانه مثبت

شامل اعمالی هستند که به کاهش اضطراب و واکنش های ناراحت کننده می انجامند و موقعیت را به گونه ای بهبود می بخشند که به بازمانده آسیب کمتری برسد و موجب تداوم بهبود شود. این روش های مثبت عبارتند از :

  1. استفاده از حمایت های طبیعی و صحبت با افرادی که بازمانده با آنان احساس راحتی می کند آن گونه که خود مایل است .
  1. داشتن اطلاعات در مورد رویداد آسیب زا و چگونگی تأثیر آن بربازماندگان امری مفید است. آگاهی از شایع بودن اختلال PTSD ، موجب کاهش احساس تنهایی، ضعف و پریشانی می شود .
  1. صحبت با دیگر بازماندگان سانحه: برای کسب حمایت، این روش نیز موجب کاهش حس تنهایی و انزوا می شود و احساس مورد حمایت یا درک واقع شدن را ایجاد می کند. علاوه بر این موجب برقراری اعتماد مجدد به دیگران می شود و فرصتی را برای فرد فراهم می کند تا در بهبود دیگر باز ماندگان خود را سهیم بداند .
  1. تمرین کردن روش های آرام سازی: که شامل آرام سازی عضلانی، تمرین های تنفسی، مراقبه، شنا، کشش، یوگا، دعا کردن، گوش دادن به موسیقی آرام و گذراندن وقت در طبیعت است. گرچه گاه این روش ها با متمرکز ساختن توجه براحساسات بدنی ناراحت کننده یاکاهش تماس با محیط خارجی می توانند موجب افزایش تشویش شوند، اما در درازمدت در کاهش واکنش های منفی به افکار، احساسات یا ادراکات درونی مفید هستند .
  1. افزایش فعالیت های سازنده: فعالیت های مثبت کاری یا هنری می توانند به دور شدن فرد از خاطرات یا واکنش های آسیب زننده کمک کند. خلق آثار هنری می تواند راهی برای بیان احساس درونی به روشی مؤثر و سازگارانه باشد و در بهبود خلق، کاهش آسیب حاصل از PTSD و بازسازی زندگی مفید واقع شود .
  1. مصرف داروهای تجویز شده برای مقابله با PTSD: با این کار می توان موجب بهبود خواب، اضطراب، تحریک پذیری، خشم و کاهش میل به مصرف مواد شد .
  1. شروع برنامه های ورزشی. پیاده روی، پرش، شنا، وزنه برداری، سایر اشکال ورزشی می تواند از تنش فرد بکاهد. ورزش می تواند موجب رهایی فرد از خاطرات دردناک یا سایر نگرانی ها شود، اعتماد به نفس را بهبود بخشد و در فرد احساس تسلط به نفس ایجاد کند .
  1. انجام فعالیت های داوطلبانه در جامعه: بسیاری از بازماندگان حوادث با مشارکت در فعالیت های داوطلبانه توانسته اند دوباره به جامعه بازگردند. این کار را می توان با کمک به اجرای برنامه هایی برای کودکان، خدمات بهداشتی، سواد آموزی و فعالیت های ورزشی در جامعه انجام داد .

راهکارهای سازگارانه منفی: این اعمال به مشکل تداوم می بخشند. اگر چه استفاده از این روش ها در کوتاه مدت ناراحتی فرد را کم می کند، اما کاربردشان اعتیاد آور و تغییرشان دشوار است .

این روش ها عبارتند از :

  • استفاده از الکل یا مواد مخدر: گرچه سوء مصرف مواد ممکن است در ابتدا خاطرات آزاردهنده را دور کند،

اما مشکلاتی از قبیل وابستگی به مواد، اختلال در قضاوت فردی و توانایی های ذهنی، و مشکل در روابط بین فردی ایجاد می کند و گاه فرد را در معرض خطر خود کشی، خشونت یا تصادف قرار می دهد .

  • انزوای اجتماعی: پرهیز از موقعیت هایی که احساس ترس، تحریک پذیری یا خشم را در فرد بر می انگیزد

و موجب گوشه گیری او می شود. فرد منزوی حمایت اجتماعی، دوستان و توانایی صمیمیت را از دست می دهد، افسردگی و ترس او بیشتر می شود و فرصت های کمتری برای هیجانات و عملکرد مثبت پیدا می کند .

  • اعتیاد به کار: مشغول شدن افراطی با کار نیز راهی نامناسب برای کمتر پرداختن به تجارب درونی است .
  • خشم، رفتارهای خشن و ترساندن دیگران با عصبانیت: اگر چه این روش شخص را از موقعیت های ناراحت کننده، خلاص می کند. اما موجب دور شدن او از ارتباطات مثبت و منابع کمک و منجر به بروز مشکلات شغلی و زناشویی می شود .
  • غذا خوردن های افراطی یا سایر روش های خود تخریب گر مثل اقدام به خودکشی .
  • اجتناب مداوم از فکر کردن به رویداد آسیب زا مانع انطباق فرد با سانحه و پیامدهای آن می شود .

چگونه به انطباق بهتر خود کمک کنیم؟

* وقت خود را با دیگران بگذرانیم. وقتی افراد از یکدیگر حمایت می کنند، انطباق با حوادث آسیب زا آسانتر می شود .

* در مورد احساسات خود با دیگران صحبت کنید و در شنیدن احساسات دیگران اشتیاق نشان دهید .

* به فعالیت های معمول روزانه خود بازگردید. عادات آشنا بسیار آرام بخش هستند .

* زمانی را به گریه و سوگواری اختصاص دهید .

* گروههای حمایتی تشکیل دهید. از خانواده، دوستان و اماکن مذهبی کمک بگیرید .

* برای حل مشکلات بزرگ، اهداف کوچک تنظیم کنیم. در هر زمان، یک کار انجام دهید ) سعی نکنید همه کارها را با هم انجام دهید).

* غذای سالم بخورید، ورزش و پیاده روی کنید و از روش های آرام سازی بهره ببرید .

* مطمئن باشید که به اندازه کافی استراحت می کنید. در بحبوحه فشارهای جسمی و روانی، افراد به خواب بیشتری نیاز دارند .

* کارهایی را انجام دهید که احساسات خوب را زنده می کند مثلاً حمام گرفتن، پیاده روی، آفتاب گرفتن، بازی با سگ و گربه .

* اگر سعی در انجام کارهای بسیاری دارید، انجام برخی کارهای غیر ضروری را به تعویق بیندازید .

* کارهای مثبتی را که قادر به انجام آن هستید پیدا کنید، مثلاً خون دادن، کمک مالی به قربانیان سانحه .

* گاهی خود را از فشار حادثه دور کنید. تلویزیون را خاموش کنید تا در معرض اخبار جدید قرار نگیرید و خود را با موضوعی لذت بخش سرگرم کنید .

دکتر میترا حکیم شوشتری، فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان

دوشنبه ۱۰ بهمن ۱۳۸۴

روزنامه ایران

Facebook
Twitter
LinkedIn

حتما این مطالب را بخوانید

پیمایش به بالا