وقتی کودکان با همدیگر درگیر می شوند

 

توصیه ها و هشدارهای دکتر معصومه موسوی به والدین جوان

  • سمیه مقصودعلی

آخر هفته بچه ها را به پارک بردم و روی نیمکت نشستم تا کمی بازی کنند. پارک نسبتاً شلوغ بود. ناگهان متوجه مادری شدم که دست فرزندش را گرفته بود و تند راه می رفت. نزدیک من که رسید، دست پسر دیگری را محکم گرفت و رو به پسرش گفت: « همین زد تو صورتت؟» پسربچه در حالی که گریه می کرد، آره ای گفت! مادر به پسر دوم گفت: «چرا زدیش؟!» و مجدد رو به پسر خود گفت: «بزن تو صورتش» پسر با عجله دست خود را کشید و فرار کرد اما مادر مرتباً به پسرش می گفت:« چرا نزدی، چرا وقتی گفتم بزن وایسادی و نگاه کردی» و پسربچه بینوا گریه می کرد و می گفت: «خودت گفتی زدن خوب نیست و نباید بچه ها را بزنی.» مادر با خشم دست پسرش را گرفت و برد تا مادر پسربچه دوم را بیابد و به او شکایت کند. خودم را به جای آن مادر گذاشتم. اگر الان بچه دیگری به صورت فرزند من سیلی    می زد، چه کار می کردم؟ شاید هم می گفتم: «برو بزن!» شاید هم علت ماجرا را جویا می شدم و سعی می کردم دوستی آنها را از نو بنا کنم! در گفت و گویی با دکتر معصومه موسوی ،    فوق تخصص روان پزشکی کودک و نوجوان شیوه واکنش درست را در این گونه شرایط جویا شدم. این گفت و گو به طور حتم برای پدر و مادرهایی که نمی دانند در چنین شرایطی چه باید کرد مفید است.

س: وقتی فرزندمان از طرف دوستان مورد خشم قرار می گیرد، تشویق به واکنش مشابه درست است؟ جمله «زد تو هم بزن» در این شرایط کاربردی است؟

این کار چند مشکل به دنبال دارد؛ اولاً این که این کار صدمه زاست. یعنی دیده شده کودک برای دفاع از خود به کودک دیگری حمله می کند و این واکنش تند در نهایت مشکلی جدی ایجاد می کند. دوم این که ما به فرزندمان آموخته ایم که زدن کار خوبی نیست و کار اشتباه را نباید انجام داد. با این روش به او می آموزیم که کار بد را با بدی جواب بده. در این مواقع هم حرف خود را زیر سؤال می بریم، هم به کودکان پرخاشگری یاد می دهیم.

س: به هر حال هیچ والدی دوست ندارد فرزندش کتک خور بار بیاید! اگر کودک مورد خشونت کودک دیگری قرار گرفت، چه روشی را پیشنهاد می دهید؟

اول باید دلیل بروز خشونت را جست و جو کرد. بعد از این که علت مشخص شد باید با روش حل مسئله به کودک کمک کرد، بفهمد در آن شرایط چه باید می کرد. مثلاً کودکی را در نظر بگیرید که دوستش از او اسباب بازی اش را خواسته اما وی آن را نداده و کتک خورده است. در این شرایط باید از کودک پرسید: «وقتی دوستت اسباب بازی خواست، چه باید می کردی یا بهتر بود چه کنی؟» باید از کودک خواست هر راه حلی که به نظرش    می رسد، بگوید و شما آن را یادداشت کنید. راه حل ها می تواند خوب یا بد باشد. باید به کودک یاد داد هر چه بیشتر راه حل بگوید؛ مثلاً می تواند بایستد و کتک بخورد یا او هم مقابله به مثل کند و کتک بزند. شروع کند به جیغ زدن با بیان برخی جملات مثل این که : «ولم کن! دست از سرم بردار! حق نداری منو بزنی! به مامانم می گم!» و … ترجیح بر این است که راه حل مثبت باشد اما خود بچه باید به آن اشاره کند زیرا قدرت انجامش را بالا     می برد. ذهن کودک در این شرایط در جهت حل مسئله پیش می رود.

س: اما گاهی کودک حتی از این جملات استفاده می کند اما نمی تواند جلوی پرخاشگری دوستش را بگیرد در این شرایط چه اقدامی درست است؟

باید از کمک دیگران استفاده کند تا از او محافظت کنند زیرا مهم ترین نکته حفظ سلامت جسمی کودک است. باید به کودک یاد دهیم چه روش هایی وجود دارد و کم خطرترین و بهترین راه برای محافظت از جانش را به او بیاموزیم تا دفعه بعد از آن استفاده کند. هر قدم مثبت کودک را هم باید تشویق کنیم.

س: گاهی کودک مورد پرخاشگری کودک دیگری قرار می گیرد و در این شرایط مادر چه واکنشی باید از خود نشان دهد؟

طبیعی است که مادر خیلی ناراحت می شود اما نباید اصلاً تلافی کرد زیرا این کار نه به نفع فرزند خودش است نه کودک مقابل. این موضوع طبیعی است که بین کودکان مشاجراتی پیش آید که در نهایت به مشاجره فیزیکی منتهی شود. والدین باید سعی کنند اولاً مانع از حمله شوند و بعد جو را آرام کنند. باید کمک کرد کودکان با آرامش با هم بازی کنند، اما اگر پرخاشگری کودکی ادامه داشت باید به والدین او اطلاع داد. البته نه به عنوان تهدید زیرا دعوا کردن     فایده ای ندارد. هدف این است که مشکل حل شود. حالا والدین این کودک ممکن است برای رفع مشکل کودکشان کاری کنند یا نکنند. در واقع، باید به هر دو کودک یاد داد چه طور با هم بازی کنند و رابطه خوبی داشته باشند.

س: یکی از مواردی که از این پس با شروع فصل مدرسه زیاد می بینیم، قلدری کردن برخی از بچه ها در مدرسه است. اگر کودک مورد آزار کودک قلدری قرار گرفت، چه باید بکند؟

به هیچ وجه نباید اجازه دهید کودکان مورد قلدری قرار بگیرند. اگر متوجه این موضوع شدید، قدم اول این است که شنونده خوبی باشید. هرگز کودکان را مورد بازخواست قرار ندهید و در موردشان قضاوت نکنید. باید اجازه داد کودک در مورد موضوع صحبت کند و بعد از او بخواهید در چنین شرایطی حتماً از معلمش کمک بخواهد. البته جریان به این جا ختم نمی شود و باید سؤال کرد که آیا با وجودی که فرزندتان موضوع را به معلم خبر داده، باز هم قلدری وجود داشته یا نه؟ در قدم بعدی باید به مدیر مراجعه کرد و حتی از مدیر خواست قدم بعدی را نشان دهد تا این که مطمئن شوید این اتفاق مجدداً نمی افتد. باید به کودک نشان داد که از او حمایت می شود و والدین به فکر او هستند.

باید به کودک نشان بدهیم چه راه هایی وجود دارد و باید کم خطرترین و بهترین راه ها را برای محافظت از جانش به او بیاموزیم تا دفعه بعد از آن استفاده کند.  

 

Facebook
Twitter
LinkedIn

حتما این مطالب را بخوانید

پیمایش به بالا