استرس و آثار آن

 

استرس و آثار آن

پژوهشگر: غزل زمانی نژاد


به حباب نگران لب یک رود قسم،

 و به کوتاهی آن لحظه شادی که گذشت،

غصه هم میگذرد،

آن چنانی که فقط خاطره ای خواهد ماند….

لحظه ها عریانند،

به تن لحظه خود، جامه اندوه مپوشان هرگز…

“سهراب سپهری”

 

استرس دارای تاثیرات منفی بسیاری است. با افزایش سرعت زندگی مدرن امروزی،  بشر متحمل آسیب های  بسیاری گشته است. این پژوهش با هدف بررسی استرس،   آثار منفی آن، دلایل پدید آمدن و روش های  مدیریت استرس صورت گرفته است.

به جرات میتوان گفت همه ی انسان ها در زندگی خود، استرس را تجربه می کنند.  استرس علایم جسمی و  روانی بسیاری در انسان ایجاد می کند.استرس می تواند ناشی از عوامل بیولوژیک، محیط کار، ارتباطات بین فردی و مسائل خانوادگی باشد.  انسان ها در دوره های گذار بسیار مستعد تجربه ی استرس هستند که برای مهار آن نیازمند افزایش مهارت های آرام سازی، مراقبه، تغییر سبک زندگی و گاه درمان دارویی هستند.

در پایان از رهنمودهای همه ی عزیزانی که در این تحقیق مساعدت فراوانی داشتند، به ویژه مادر ارجمندم و  هم چنین سرکار خانم قدیانی که در نگارش این پروژه مرا   یاری نمودند، سپاسگزارم.

استرس  چیست؟

یک عامل فشارخارجی که سبب احساس تنش درونی می شود.

بعضی استرس ها جزیی از زندگی روزمره اند و برهمه افراد تاثیر دارند. بعضی ازانواع  استرس حتی مفید هم هستند و سبب می شوند فرد هوشیارانه تر عمل کند.

واکنش های جسمانی به استرس:

استرس باعث ایجاد موجی از واکنش های جسمانی می شود از جمله:

  • افزایش سرعت ضربان قلب و تنفس
  • افزایش فشار خون و تعریق
  • انقباض عضلات و فشردن دندان ها بر یکدیگر
  • احساس ریزش در معده

آثار منفی استرس:

  • مزاحم فعالیت و روابط روزمره فرد می شود.
  • سبب کاهش کارآیی و ساعات مفید کار می شود.
  • باعث تشدید بی خوابی، کمر درد، سر درد، ناراحتی معده، اختلال قاعدگی،   اضطراب و افسردگی می شود.
  • عامل موثر در تشدید بیماری های دیگر

دلایل استرس:

  • تغییر شغل، دردسر در محل کار، اخراج و یا دنبال کار تازه رفتن همیشه باعث استرس میشود.
  • مشکلات مالی، کاهش درآمد، بدهی کلان و هر نوع آشفتگی اقتصادی می توانند باعث استرس برای همه ی اعضای خانواده شوند.

تغییر در روش زندگی به عنوان مثال یک درآمد کلان ناگهانی و یا یک پیشرفت شغلی ناگهانی گرچه رویدادي مثبت محسوب می شود ولی می تواند اضطراب آور باشد.

  • فقدان یک شخص، مرگ یک عزیز، از دست دادن دوستان به علت مسافرت یا کوچ خانواده، جدایی و طلاق از مواردی هستند که می توانند منجر به استرس و افسردگی شوند.
  • بیماری یا حادثه: بروز یک بیماری یا سانحه
  • تغییرات خانوادگی مثل حاملگی، افزایش مسوليت های خانوادگی، جدا شدن یکفرزند از خانواده استرس آور است.
  • بازنشستگی: کاهش درآمد از یک سو و افزایش وقت آزاد از سوی دیگر برای شخص ایجاد استرس خواهد کرد.

علایم روانی استرس:

  • تغییرات خلق، افسردگی
  • گیج و منگی
  • تغییرات خواب، اشتها و رفتار جنسی
  • سوء مصرف الکل، داروها و مواد مخدر

استرس بر شیوه ی تفکر و احساس شما چه تاثیری دارد؟

  1. در مورد دنیا: استرس قوای شما را فرسوده کرده و مانع از مشارکت فعال شما در رویدادهای اطرافتان می شود.
  1. در مورد خودتان: استرس اعتماد به نفس شما را مورد حمله قرار می دهد و احساس مثبت با ارزش  بودن را ضعیف می کند.
  1. در مورد دیگران: استرس ایجاد رابطه دلخواه با دیگران را مشکل می کند مگر اینکه فرصت استراحت و تجدید قوا پیدا کنید.

 چگونه می توان با استرس کنار آمد؟

  • روش های آرام سازی ( ریلکسیشین) را یاد بگیرید.

تنفس عمیق، مراقبه، آرام سازی و شل کردن عضلات روش هایی برای رهایی از استرس است.

  •  با دیگران حرف بزنید.
  • ناکامی هایتان را در درون خود انباشته نکنید.

اگر آنها را با دیگران در میان بگذارید، احساس بهتری خواهید داشت.

دیگران هم ممکن است افکار تازه ای برای حل مشکلات شما داشته باشند.

  • شرایط استرس را محدود کنید.
  • در صورت امکان از شرایطی که ناراحتتان می کند اجتناب کنید.

به عنوان مثال اگر از رانندگی در ساعات شلوغ و پر ترافیک ناراحت می شوید، زودتر از معمول راه بیفتید.

  • به وقتتان نظم بدهید.

اگر شتاب زده باشید حتی انجام کارهای ساده برای شما استرس آور خواهد بود.  با تهیه جدول زمان بندی براي کارها، اتلاف وقت را به حداقل برسانید.

به این ترتیب وقت آزاد برای کارهای دلخواه خود خواهید داشت.

  برای جلوگیری از بیشتر شدن استرس:

  • به طور منظم ورزش کنید؛

ترجیحا هر روز هفته حداقل به مدت سی دقیقه به ورزش بپردازید.

  • برای کارتان برنامه ریزی کنید؛

وقتی کار پایان ناپذیر به نظر برسد، استرس شروع می شود. با برنامه ریزی مناسب از وقت و انرژی خود درست استفاده کنید.

  • واقع بین باشید؛

افرادی که توقع زیادی از خودشان دارند، تنش زیادی هم خواهند داشت. اهدافی مناسب و قابل حصول انتخاب نمایید و برای رسیدن به آنها نگرش مثبت داشته باشید.

  • غذای مناسب بخورید.
  • گاهی کارها را تعطیل کنید.
  • در آن واحد به کارها و تغییرات بزرگ دست نزنید.
  • به پزشک مراجعه کنید.

اضطراب چیست؟

یک احساس نگرانی و فشار و ترس بدیهی است مثل اینکه چیزی بد یا ناخوشایند دارد اتفاق می افتد. حتی وقتی که هیچ تهدید واقعی وجود ندارد. استرس بیش از حد می تواند منجر به اضطراب شود.

علایم شایع اضطراب:

  • عصبانی شدن
  • لرزش
  • سر گیجه
  • تپش قلب
  • احساس تنگی نفس
  • ناتوانی در آرام شدن
  • عادت های ناهنجار خوردن (پر خوری یا کم خوری)

در جریان این پروژه با دکتر میترا حکیم شوشتری مصاحبه نمودم، این مصاحبه به شرح زیر است:

آیا کودکان نیز استرس را تجربه می کنند؟

– بله، کودکان بیشتر استرس را تجربه می کنند زیرا انطباق با شرایط برای کودکان  سخت تر است و قدرت تحمل استرس در آنها کمتر است و برای کنار آمدن با  استرس، نیاز به حمایت بزرگترها دارند.

آیا استرس همیشه منفی است؟

– خیر، استرس بسته به شرایط می تواند نتایج مثبت نیز داشته باشد؛ مثلا اگر دانش آموزی برای امتحان هیچ  استرسی نداشته باشد، مطالعه نخواهد کرد. زمانی که استرس عملکرد را مختل می کند، به عنوان مشکل تلقی می شود و باید به دنبال راه حل برای آن بود.

لطفا برای کاهش استرس چند راه عملی بیان کنید.

– ورزش روزانه

داشتن رژیم غذایی سالم (عدم مصرف زیاد فست فود و استفاده از میوه ها و سبزیجات)

رعایت بهداشت خواب

استفاده  متعادل از رسانه های مدرن مانند اینترنت، بازی های رایانه ای و شبکه های اجتماعی

فهرست منابع:

آشنایی با استرس(از مجموعه ی کتاب های سفید)،گروه نویسندگان، ترجمه دکتر    امیر مسعود احمدی،

انتشارات فنی ایران، تهران، 1383

سلامت روان(از مجموعه ی کتاب های سفید)،گروه نویسندگان، ترجمه دکتر امیر   مسعود احمدی، انتشارات

فنی ایران، تهران، 1382

فرهنگ توصیفی روانشناسی شناختی، مایکل آینسک، ترجمه علینقی خرازی- رمضان دولتی- محسن رئیس

قاسم- حسین کمالی، نشر نی، تهران، 1379

 

Facebook
Twitter
LinkedIn

حتما این مطالب را بخوانید

پیمایش به بالا